Czynności i zabiegi natury medycznej są nieodzownym elementem życia każdego człowieka. Wraz z rozwojem medycyny powstały i powstają nadal kolejne klasyfikacje sytuacji, w wyniku których, z powodu błędu medycznego pacjent doznaje trwałego uszczerbku na zdrowiu. Do niedawna jednym z częściej przywoływanych podziałów był ten, oparty o kryterium czynności, obejmujący błąd rozpoznania (tzw. diagnostyczny), błąd prognozy (rokowania) oraz błąd w leczeniu (terapeutyczny). W wyniku modyfikacji wskazany podział nieznacznie się rozszerzył. Jako kryterium klasyfikacji przyjęto etap postępowania leczniczego i wskazano następujące kategorie błędów:

 1. BŁĄD DIAGNOSTYCZNY

Błąd diagnostyczny wynika z niewłaściwej interpretacji symptomów, co z kolei prowadzi do nieprawidłowego rozpoznania stanu pacjenta. Wadliwe diagnozy zostały podzielone na:

Rozpoznanie stanu pacjenta stanowi pierwszy i najważniejszy etap terapii, determinuje proces leczenia i błędy na tym etapie mogą pociągnąć daleko idące negatywne konsekwencje, wynikające chociażby z powodu wyboru niewłaściwych środków czy metod leczenia, co może w konsekwencji prowadzić do nieodwracalnych zmian w zakresie szans na wyleczenie pacjenta. Statystyki pokazują, że do błędów diagnostycznych dochodzi najczęściej w dziedzinie chirurgii, położnictwa i ginekologii, urologii, kardiologii oraz onkologii.

Kategoria błędu diagnostycznego często stawała się elementem, do którego odwoływał się Sąd Najwyższy, chociażby w wyroku z dnia 18 lutego 1972 r. (II CR 609/71), w którym za błąd uznano rozpoznanie gruźlicy u pacjenta cierpiącego na chorobę gośćcową. Błąd w diagnozie skutkował niewłaściwym doborem metody leczenia i zastosowaniem u pacjenta niepotrzebnej, przymusowej, uciążliwej i długotrwałej terapii przeciwgruźliczej. W rezultacie pacjent utracił zdrowie i zdolność do pracy. Inne transparentne błędy diagnostyczne wskazał min. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy, w wyroku z dnia 19 lipca 1999r. ( I C 1150/98). We wskazanej sprawie chirurg dokonał zbędnej amputacji obu piersi u pacjentki, nie przedstawiając jej uprzednio alternatywnych metod terapii i nie konsultując diagnozy ze specjalistą w dziedzinie onkologii.

2. BŁĄD TERAPEUTYCZNY

Etap terapeutyczny stanowi kolejny etap procesu leczenia. Pod terminem „terapia” kryją się wszelkie czynności związane z postawioną wcześniej diagnozą takie jak podawanie pacjentowi wskazanych lekarstw oraz przeprowadzanie zabiegów i operacji chirurgicznych. Błędy terapeutyczne zostały podzielone na dwie podgrupy:

W klasyfikacji wyróżnić należy ponadto błędy operacyjne, dzielone na kolejne trzy kategorie:

Błędy terapeutyczne mogą dotyczyć np. podawania pacjentowi nieodpowiednich leków lub też podawania ich w niewłaściwych dawkach, nie skierowaniu pacjenta na konieczną hospitalizację, przeprowadzeniu niepotrzebnego zabiegu operacyjnego lub jego błędnym wykonaniu np. poprzez zbędne poszerzenie pola operacyjnego lub uszkodzenie tkanek.

3. BŁĄD TECHNICZNY

Istotą medycznego błędu technicznego jest niewłaściwe pod względem technicznym wykonanie czynności leczniczej. Do tego rodzaju nieprawidłowości dochodzi najczęściej podczas wykonywania skomplikowanych operacji albo też podczas standardowych zabiegów czy badań, do których wykonania niezbędne jest wykorzystanie urządzeń np. kroplówki, czy aparatu RTG. Błędy techniczne są często pojmowane jako zwykła pomyłka czy też efekt zaniedbania lub nieuwagi. Przykładem błędu natury technicznej może być podanie pacjentowi krwi niezgodnej grupowo, pozostawienie ciała obcego w organizmie pacjenta czy też przekroczenie czasu naświetlania pacjenta promieniami RTG.

Błąd techniczny ze względu na możliwość powstania na każdym etapie leczenia może jednocześnie stać się błędem terapeutycznym czy diagnostycznym. Wskazanie granicy pomiędzy błędem technicznym a zaniedbaniem może okazać się bardzo trudne.

4. BŁĄD ORGANIZACYJNY

Błędy organizacyjne dotyczą niesprawnej organizacji pomocy medycznej, która w rezultacie negatywnie wpływa na stan zdrowia i życia pacjenta. Istotą błędów organizacyjnych są błędne decyzje podejmowane przez dyrektorów zakładów opieki zdrowotnej, kierowników zespołów (np. ordynatorów czy pielęgniarek oddziałowych) i innych osób kierujących jednostkami. Za złą organizację pracy lekarzy, pielęgniarek czy całego szpitala stoi szereg zagrożeń takich jak nieprawidłowe oznaczenie lub przechowywanie lekarstw, brak wymaganej sterylności, brak możliwości przeprowadzenia niezbędnego zabiegu medycznego przez lekarza z powodu wadliwej organizacji pracy w placówce medycznej.

Błędy organizacyjne, mimo, iż nie są one typowymi błędami medycznymi często stają się przyczyną błędów technicznych przyjmujących postać zaniedbań czy pomyłek np. poddanie pacjenta niewłaściwej terapii z powodu braku staranności w prowadzeniu dokumentacji medycznej.

Niestety bardzo często wskazuje się, iż przyczyną wielu błędów medycznych jest niewystarczające finansowanie placówek leczniczych. Brak środków finansowych generuje deficyty na wielu płaszczyznach, poczynając od problemów z organizacją pracy szpitala (chorzy, którzy muszą bardzo długo oczekiwać na konieczne zabiegi), poprzez wykorzystywanie niesprawnego technicznie sprzętu aż po lekarzy, pełniących nieprzerwane kilkunastogodzinne dyżury.